حتما در اصطلاحات عامیانه خصوصا در فرهنگهای انگلیسیزبان شنیدهاید که به فردی با پوست براق و رنگ و روی باز میگویند: «فلانی داری میدرخشی» یا «پوستت داره میدرخشه»! موردی که اغلب بهعنوان یک تعارف و برای توصیف سلامت، شادی یا وضعیت زیستی مطلوب در افراد بهکار میرود. اما حالا دانشمندان کشف کردهاند که جدا از تعارفات روزمره، بدن انسان – و تمام موجودات زنده – در واقعیت هم یک درخشش خاصی از خود ساطع میکنند که حاصل فرایندهای متابولیکی و سلولی است و با مرگ آن موجود از بین میرود.
این درخشش که در اصطلاح علمی «بیوفوتون» یا «فوتونهای فوق ضعیف» (Ultraweak Photons) نامیده میشود، دهههاست که توسط دانشمندان مورد بررسی بوده است. تا اینکه امروز به وضوح معلوم شده که شدت این نور با عواملی مانند سن، جنسیت و وضعیت سلامت تغییر میکند. جالب اینجاست که این مورد نه فقط برای انسانها و موشهای آزمایشگاهی بلکه برای سلامت گیاهان هم قابل سنجش است.
دان اوبلاک، نویسندهٔ ارشد این مطالعه به نشریه New Scientist گفت: «دیگر تردیدی در واقعی بودن پدیدهٔ بیوفوتونهای بسیار ضعیف نداریم. این پدیده نهتنها یک اختلال یا نتیجهٔ فرعی فرایندهای زیستی دیگر نیست، بلکه طبیعت بدن انسان و تمام موجودات زنده است».
در این مطالعه، تیم تحقیقاتی با استفاده از دوربینهای بسیار حساس که قادر به ثبت فوتونهای منفرد هستند، از چهار موش زنده و مرده تصویربرداری کردند. پیش از تصویربرداری، هر گروه برای ۳۰ دقیقه در تاریکی کامل قرار گرفتند. تصاویر ثبتشده در یک بازهٔ دو ساعته، تفاوت واضحی را میان شدت انتشار فوتونها در بدن موشهای زنده و مرده نشان داد. در بدن موشهای مرده، تنها برخی نقاط نورانی باقی مانده بودند که با مناطق پرتحرک متابولیکی در بدن موش زنده مطابقت داشت.
علاوه بر حیوانات، پژوهشگران این آزمایش را بر روی گیاه «چتر درختی» (Heptapleurum arboricola) هم انجام دادند. آنها با اعمال صدمات مکانیکی یا افزودن موادی مانند الکل، پراکسید هیدروژن و بنزوکائین، شاهد افزایش انتشار بیوفوتونها بودند. این یافته میتواند کاربردی مهم در بررسی سلامت جنگلها داشته باشد.
به گفتهٔ نویسندگان مقاله: «شدت انتشار فوتونهای بسیار ضعیف در گیاهان تحت تأثیر دما قرار دارد و با افزایش دما، شدت انتشار نیز افزایش مییابد. همچنین این فوتونها میتوانند نشانگر صدمات در گیاهان باشند.» به این ترتیب، نظارت بر بیوفوتونها میتواند راهکاری غیرتهاجمی برای پایش سلامت انسانها، گیاهان و محیط زیست ارائه دهد.