ریشه کلمه کانادا از کجا آمده و چرا کانادا را با این نام می‌شناسیم؟
ریشه کلمهٔ کانادا از واژه‌ای در زبان بومیان ایروکوا (Iroquoian) می‌آید. واژه‌ای تحت عنوان Kanata که به معنای روستا یا آبادی کوچک است. در سال ۱۵۳۵، در منطقه‌ای که اکنون به نام کبک می‌شناسیم، بومیان منطقه از این کلمه برای راهنمایی کاشف فرانسوی، ژاک کارتیه، به سمت دهکده‌ای به نام استاداکونا (Stadacona) استفاده کردند.
از آنجا بود که کارتیه، این نام را علاوه بر توصیف آن روستا، برای کل منطقهٔ اطراف هم به کار برد. بدین ترتیب بود که واژه Canada به تدریج در نقشه‌ها و اسناد رسمی اروپاییان راه پیدا کرد و برای اشاره به سرزمین‌های شمالی آمریکا مورد استفاده قرار گرفت. در نهایت در سال ۱۸۶۷، با شکل‌گیری کنفدراسیون کانادا، این نام به عنوان نام رسمی کشور انتخاب شد.
حالا که صحبت از بومیان ایروکوا (Iroquois) و ساکنین اولیهٔ منطقهٔ کبک امروزی شد بد نیست نگاهی هم به ماجرای آنها داشته باشیم. این مردمان که خودشان را Haudenosaunee (هُدِنُشُنی) یا «مردمی که در خانه‌های بلند زندگی می‌کنند» می‌نامند، گروهی از مردمان بومی آمریکای شمالی هستند که عمدتاً در منطقه شمال شرقی ایالات متحده و جنوب شرقی کانادا ساکن بودند.
کنفدراسیون ایروکوا
ایروکواها از کنفدراسیونی به نام کنفدراسیون ایروکوا (یا لیگ ایروکوا) تشکیل شده بودند. این کنفدراسیون یکی از پیشرفته‌ترین نظام‌های سیاسی بومیان آمریکای شمالی محسوب می‌شد که در قرن ۱۶ میلادی شکل گرفت. اعضای این کنفدراسیون، در ابتدا پنج قبیله بودند که در آن زمان با نام پنج ملت شناخته می‌شدند:
- موهاک (Mohawk)
- اونه‌یدا (Oneida)
- اونونداگا (Onondaga)
- کایوگا (Cayuga)
- سنکا (Seneca)
بعدها در قرن ۱۸، قبیله توسکارورا (Tuscarora) نیز به این کنفدراسیون پیوست و آن را به شش ملت گسترش داد.
فرهنگ و زندگی ایروکوا
- زندگی اجتماعی: ایروکواها در خانه‌های بلند (Longhouses) زندگی می‌کردند که سازه‌هایی چوبی و بزرگی بودند که می‌توانستند چندین خانواده را در خود جای دهند.
- زنان و قدرت اجتماعی: در فرهنگ ایروکوا، زنان نقش مهمی در جامعه داشتند. آنها مالک زمین و محصولات بودند و در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی و انتخاب رهبران نقش کلیدی ایفا می‌کردند.
- کشاورزی: ایروکواها به کشاورزی، به‌ویژه کشت سه خواهر (ذرت، لوبیا و کدو) معروف بودند و این محصولات اساس زندگی و قوت غالب آنها را تشکیل می‌داد.
روابط با اروپاییان
- ورود اروپایی‌ها به قاره آمریکا در قرن ۱۶ و ۱۷ تأثیر زیادی بر زندگی ایروکواها گذاشت. آنها ابتدا با فرانسوی‌ها و انگلیسی‌ها وارد تجارت پوست خز شدند.
- ایروکواها در بسیاری از جنگ‌های استعماری، مانند جنگ‌های فرانسوی‌ها و سرخ‌پوستان (۱۷۵۴-۱۷۶۳)، درگیر شدند. برخی از قبایل ایروکوا با انگلیسی‌ها متحد شدند و برخی دیگر با فرانسوی‌ها.
دوران مدرن و وضعیت کنونی
- امروزه ایروکواها در ایالت‌های شمال شرقی آمریکا مانند نیویورک و همچنین در مناطق جنوب شرقی کانادا (استان‌های کبک و اونتاریو) زندگی می‌کنند.
- آنها به حفظ زبان‌ها، فرهنگ و آداب و رسوم سنتی خود ادامه می‌دهند و برخی جوامع ایروکوا هنوز به نظام خویشاوندی مادرسالار پایبند هستند. یعنی برخلاف اکثر فرهنگ‌های جهان، اسم و رسم و ثروت خاندان از طریق مادری منتقل می‌شود.
- کنفدراسیون ایروکوا با نظام سیاسی پیچیده و همکاری بین قبایل، الهام‌بخش برخی ساختارهای سیاسی مدرن از جمله قانون اساسی ایالات متحده نیز بوده است.
