همه چیز درباره انتخابات احتمالی و زودهنگام کانادا در آینده نزدیک!
مارک کارنی پس از پیروزی در انتخابات درون حزبی، رسما به عنوان جانشین جاستین ترودو و نخست‌وزیر فعلی کانادا انتخاب شد. اما این نخست‌وزیری می‌تواند عمر کوتاهی داشته باشد و در انتخابات فدرال کانادا که احتمالا بزودی برگزار می‌شود، نتیجهٔ دیگری رقم بخورد. با این حال، چیزی که قطعیت دارد اینست که این بانک‌دار و مدیر مالی کارکشته، رهبری حزب حاکم لیبرال کانادا را در انتخابات بعدی بر عهده خواهد داشت.
تا امروز و پس از اعلام استعفای ترودو در ماه ژانویه، چندین و چند سیاست‌مدار کانادایی خواستار برگزاری انتخابات شده‌اند. اما پس از اعمال تعرفه‌های سنگین از سوی دونالد ترامپ، و احتمال وقوع یک جنگ تجاری تمام‌عیار، احزاب مخالف بیش از پیش به تکاپو افتاده‌اند و نظرشان اینست که رای‌گیری فدرال هر چه زودتر برگزار شود.
انتخابات فدرال کانادا چه زمانی برگزار می‌شود؟
طبق قانون کانادا، پنج سال، حداکثر فاصله زمانی بین دو انتخابات فدرال است. بنابراین روی کاغذ، انتخابات بعدی کانادا باید در تاریخ ۲۰ اکتبر ۲۰۲۵ برگزار شود. اما این وسط دو سناریوی مختلف وجود دارد که می‌تواند منجر به انتخابات زودهنگام شود:
- زمانی که فرماندار کل با توصیه نخست‌وزیر برای انحلال دولت موافقت کند.
- اگر فرماندار کل پس از شکست دولت در رأی اعتماد در پارلمان، استعفای نخست‌وزیر را بپذیرد.
جاستین ترودو با استعفای خود در ژانویه، پارلمان را تعلیق کرد تا حزب لیبرال که در حال حاضر دولت را در اختیار دارد، انتخابات رهبری حزب را برگزار کند. حالا کارنی که روز یکشنبه به عنوان جانشین ترودو انتخاب شد، می‌تواند برگزاری انتخابات زودهنگام را به جریان بیندازد.
از آنطرف رهبران دو حزب محافظه‌کار و نئودموکرات یعنی پیر پویلیور و جگمیت سینگ هم اعلام کرده‌اند که پس از بازگشت پارلمان، درخواست رأی عدم اعتماد خواهند کرد. پس بدین ترتیب، همهٔ شرایط برای برگزاری یک انتخابات زودتر از موعد در کانادا برقرار است.
چه کسی می‌تواند نخست‌وزیر شود؟
در انتخابات فدرال کانادا – همانند انتخابات عمومی بریتانیا – رأی‌دهندگان مستقیماً به نخست‌وزیر رأی نمی‌دهند. در عوض، رهبر حزبی که اکثریت کرسی‌های مجلس را به دست آورد، نخست‌وزیر خواهد شد. بر همین اساس، کارنی، پویلیور و سینگ رقبای اصلی یکدیگر خواهند بود.
احزاب اصلی شرکت‌کننده کدامند؟
در انتخابات آینده چهار حزب اصلی رقابت خواهند کرد: لیبرال‌ها، محافظه‌کاران، نئودموکرات‌ها (NDP) و بلاک کبکوا.
- حزب لیبرال از سال ۲۰۱۵ در قدرت است، زمانی که ترودو انتخاب شد. این حزب در حال حاضر ۱۵۳ کرسی دارد.
- بلاک کبکوا، که فقط در استان کبک نامزد معرفی می‌کند، ۳۳ کرسی دارد و NDP دارای ۲۴ کرسی است.
- محافظه‌کاران، که اپوزیسیون رسمی هستند، ۱۲۰ کرسی دارند.
- حزب سبز هم تنها دو کرسی در اختیار دارد.
در مراحل پایانی نخست‌وزیری ترودو، نظرسنجی‌ها نشان می‌داد که محافظه‌کاران از حمایت گسترده‌ای برخوردارند. اما پس از کناره‌گیری ترودو، این آمار تغییر کرد. با روی کار آمدن ترامپ در آمریکا و اعمال تعرفه‌های سنگین علیه کانادا، احتمال رقابتی‌تر شدن انتخابات افزایش یافته است.
نظرسنجی‌ها چه می‌گویند؟
ترودو در اوایل امسال تحت فشارهای شدید از جانب اعضای حزب استعفا داد. زیرا تصور می‌شد که محبوبیت پایین او به شانس پیروزی حزب لطمه بزند. آن هم در حالی که میانگین نظرسنجی‌های ملی که توسط شبکه خبری CBC منتشر شده نشان می‌دهد که حمایت از لیبرال‌ها در طول سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ به طرز قابل توجهی کاهش یافته است.
در مقابل حمایت از محافظه‌کاران افزایش یافته است. به طوری که در ۲۰ ژانویه امسال – روز تحلیف ترامپ – در نظرسنجی‌ها مشخص شد که محافظه‌کاران از ۴۴.۸٪ و لیبرال‌ها از ۲۱.۹٪ حمایت شرکت‌کنندگان برخوردارند. حالا با اینکه در چند صباح اخیر، اوضاع لیبرال‌ها کمی بهبود یافته، باز هم آخرین آمار نشان می‌دهد که ۴۰.۴٪ از کانادایی‌ها از محافظه‌کاران و فقط ۳۰.۸٪ از آنها از لیبرال‌ها حمایت می‌کنند.
انتخابات فدرال کانادا چگونه برگزار می‌شود؟
در انتخابات فدرال کانادا:
- ۳۴۳ حوزه فدرال به عنوان حوزه‌های انتخاباتی در سراسر کشور تعیین می‌شوند
- هر حوزه، یک کرسی در مجلس عوام دارد.
- تمام کرسی‌های مجلس عوام در جریان انتخابات به رأی گذاشته می‌شوند.
- اعضای سنا، که در مجلس سنا حضور دارند، منصوب شده و در انتخابات شرکت نمی‌کنند.
مدل انتخابات کانادا چیست؟
کانادا هم همانند بریتانیا، دارای سیستم انتخاباتی موسوم به برنده تمام یا First-Past-The-Post است. به این معنا که نامزدی که بیشترین رأی را در یک حوزه انتخاباتی به دست آورد، برنده می‌شود. این سیستم به گونه‌ای طراحی شده که نیازی به کسب اکثریت مطلق (بیش از ۵۰٪) ندارد و نامزدی که بیشترین رأی را نسبت به رقبا کسب کند، پیروز می‌شود. با توجه به موارد زیر تصویر دقیق‌تری از این شیوه بدست می‌آوریم:
ویژگی‌های کلیدی FPTP:
- نامزد دارای بیشترین رأی برنده است.
- داشتن اکثریت مطلق (بیش از ۵۰٪) آرا اهمیتی ندارد.
- سیستم تک‌مرحله‌ای است و نیازی به دور دوم انتخابات ندارد.
- این شیوه معمولاً در نظام‌های پارلمانی مانند بریتانیا، کانادا و هند استفاده می‌شود.
- به نفع احزاب بزرگ است و باعث می‌شود احزاب کوچک‌تر کرسی‌های کمتری کسب کنند.
به عنوان مثال، اگر در یک حوزه انتخاباتی:
- نامزد الف ۴۰٪ آرا
- نامزد ب ۳۵٪ آرا
- نامزد ج ۲۵٪ آرا
را کسب کنند، نامزد A برنده خواهد شد. یعنی مهم نیست که ۶۰٪ از رأی‌دهندگان به افراد دیگری رأی داده‌اند. بدین ترتیب نامزدی که بیشترین آرای هر حوزه را کسب کند، کرسی آن حوزه را به دست می‌آورد و نماینده مجلس شده و سایر احزاب در آن حوزه انتخاباتی هیچ کرسی‌ای کسب نمی‌کنند.
رهبر حزبی که بیشترین تعداد نمایندگان منتخب را داشته باشد، معمولاً دولت را تشکیل می‌دهد. حزبی که در رتبه دوم قرار گیرد، معمولاً اپوزیسیون رسمی را تشکیل می‌دهد. اگر هیچ حزبی به اکثریت کرسی‌ها دست نیابد، نتیجه به عنوان «پارلمان معلق» یا «دولت اقلیت» شناخته می‌شود. این بدان معناست که حزب حاکم برای تصویب قوانین به حمایت سایر احزاب نیاز خواهد داشت.
در کانادا چه کسانی می‌توانند رأی دهند؟
برای شرکت در انتخابات کانادا، سه شرط زیر برای رای‌دهندگان ضروری است:
- شهروند کانادا باشند.
- حداقل ۱۸ سال سن داشته باشند.
- مدارک شناسایی و آدرس معتبر ارائه دهند.
