در بحبوحهٔ تنشهای بیسابقه در روابط کانادا و ایالات متحده، حزب لیبرال کانادا روز یکشنبه فرد جدیدی را برای جانشینی جاستین ترودو بهعنوان رهبر حزب و نخستوزیر کشور برگزید. گفته میشود که مارک کارنی ۵۹ ساله، بدون تجربهٔ سیاسی و انتخاباتی، اما با کولهباری از تجربه در امور اقتصادی و تخصص در بازارهای مالی، همان فردی است که بانک مرکزی کانادا را از بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ عبور داد و بانک انگلستان را در دوران برگزیت رهبری کرد.
این اقتصاددان کهنهکار که تا به این لحظه هرگز بهعنوان مقام سیاسی انتخاب نشده بود، روز یکشنبه در رقابتی درونحزبی، بر کریستیا فریلند، وزیر دارایی سابق و دوست خود پیروز شد و با کسب ۸۵/۹ درصد آرا، پیروزی قاطعانهای را از آن خود کرد. از گزارشات اعضای حزب لیبرال اینطور پیداست که بیش از ۱۵۰ هزار نفر در این رأیگیری شرکت داشتهاند.
کارنی در سخنرانی پذیرش رهبری حزب، مستقیماً به تهدیدات مداوم دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، که ادعا کرده بود قصد دارد کانادا را به ایالت پنجاهویکم آمریکا تبدیل کند، پاسخ داد. او خطاب به جمعیت پرشور حامیانش گفت: «آمریکا، کانادا نیست و کانادا هرگز، تحت هیچ شرایطی، بخشی از آمریکا نخواهد شد».
وی افزود: «ما این نبرد را نخواستیم، اما کاناداییها همیشه آمادهاند وقتی دیگران دستکشهای مبارزه را به دست میکنند». او در ادامه صحبتهایش به طعنه گفت: «بنابراین آمریکاییها بهتره که متوجه این موضوع باشند … کانادا در نبردی تجاری هم برنده میشه، همونطور که در هاکی برنده شد».
کارنی که قرار است اوایل این هفته رسماً بهعنوان نخستوزیر سوگند یاد کند، مهمترین چالش خود را مقابله با تهدیدات اقتصادی و حاکمیتی ترامپ علیه کانادا دانست. با این حال، از آنجایی که کارنی کرسی پارلمانی ندارد، انتظار میرود پس از بهدستگیری قدرت، بهسرعت انتخابات فدرال را اعلام کند. در این انتخابات، او با پیر پولیور، رهبر حزب محافظهکار، رقابت خواهد کرد.
ترامپ با اعمال تعرفههای گاهوبیگاه علیه کالاهای کانادایی، سیاستهایی اتخاذ کرده که میتوانند اقتصاد این کشور را بهشدت تحت تأثیر قرار دهند. او همچنین با اظهارات تهدیدآمیز دربارهی الحاق کانادا به ایالات متحده، جنجالبرانگیز شده است.
جاستین ترودو، نخستوزیر مستعفی، پیش از اعلام جانشین خود در گردهمایی حزب لیبرال، شرایط کنونی را «لحظهای تعیینکننده برای سرنوشت کشور» توصیف کرد و هشدار داد: «دموکراسی، آزادی، و حتی موجودیت کانادا، یک چیز بادآورده و کماهمیت نیست».
کارنی در حمایت از سیاستهای دولت پیشین، تأکید کرد که تعرفههای انتقامجویانهی کانادا علیه آمریکا را حفظ خواهد کرد.
«دولت من این تعرفهها را تا زمانی که آمریکاییها به ما احترام نگذارند، لغو نخواهد کرد».
نظرسنجیها نشان میدهند که مهمترین دغدغهی رایدهندگان کانادایی در انتخابات آینده، انتخاب رهبری است که بتواند در برابر ترامپ ایستادگی کند. تاکنون، کارنی در مقایسه با پولیور، در این زمینه محبوبیت بیشتری بهدست آورده است. پیش از استعفای ترودو، حزب محافظهکار با اختلافی بیش از ۲۰ درصد از لیبرالها پیش بود. اما پس از کنارهگیری او و تشدید تنشهای ترامپ علیه کانادا، این فاصله کاهش یافته است. نظرسنجیها حاکی از آن هستند که رایدهندگان، کارنی را گزینهی بهتری برای مذاکره با ترامپ میدانند.
از آنطرف پوآلیور ۴۵ ساله که تمام دوران کاری و حرفهای خود را در سیاست گذرانده، به دلیل یکسری تشابهات و همپوشانیهای ایدئولوژیک با ترامپ، در هفتههای اخیر با کاهش محبوبیت مواجه شده است. که کارنی هم در نطق پذیرش نخستوزیری خود، با این عبارات از خجالت پوآلیور درآمد که: «دونالد ترامپ تصور میکند که میتواند ما را با سیاست تفرقهافکنانهاش ضعیف کند. برنامهی پیر پوآلیور هم ما را دچار شکاف و در نتیجه آمادهی تسلیم خواهد کرد».
او همچنین اضافه کرد:
«کسی که در برابر ترامپ زانو میزند، نمیتواند در برابر او بایستد».
کانادا علاوه بر تهدید ترامپ، با مشکلات داخلی از جمله بحران هزینههای زندگی و مسکن مواجه است که بسیاری از رایدهندگان، ترودو را مسئول آن میدانند. مسائل زیستمحیطی و نحوهٔ استفاده از منابع طبیعی گستردهی کانادا از جمله نفت، گاز، زغالسنگ، و مواد معدنی نایاب نیز از موضوعات مهم در انتخابات آینده خواهند بود. کارنی که در سالهای اخیر بهعنوان حامی سرمایهگذاریهای سبز مطرح شده، باید در مورد بهرهبرداری از این منابع تصمیمات سختی بگیرد.
مهاجرت نیز به موضوعی حساس تبدیل شده است. کانادا که همواره سیاستهای مهاجرتی بازی داشته، پس از همهگیری کرونا با موج گستردهی مهاجرتهای موقت مواجه شد که باعث نارضایتی برخی از شهروندان به دلیل فشار بر بازار مسکن و سیستم بهداشت عمومی شده است.
با وجود سابقهی طولانی کارنی در دنیای مالی، او در سخنرانی خود تلاش کرد تا هویت خود را بهعنوان یک لیبرال مترقی تثبیت کند. «من میدانم که بازارها ارزشهای انسانی ندارند، اما مردم دارند». او در ادامه افزود: «وقتی بازارها به درستی هدایت شوند، اشتغالزایی و رشد اقتصادی ایجاد میکنند. اما بازارها نسبت به رنج انسانها بیتفاوتاند و نمیتوانند نیازهای اساسی ما را ببینند».